آراء و اندیشه های کبیر و جایگاه او در نهضت نوبهکتی

کبیر نامی است که با نهضت بهکتی پیوند خورده است. در دوره ادبیات حماسی در قرن ششم پیش از میلاد، در دین هندویی سه راه فکری (معرفت، عبادت خالصانه، عمل) برای نجات و رستگاری انسان شکل گرفت که عبادت خالصانه، بهکتی، از اهمیت خاصی برخوردار است. از قرن پانزدهم به بعد عارفان بزرگی بهکتی را به عنوان مکتبی مستقل به جریان انداختند که به جنبش نوبهکتی معروف است. از این قرن به بعد بهکتی تنها یک راه برای عبادت خالصانه نبود بلکه بیشتر جنبه عرفانی به خود گرفت و به­صورت یک مسلک جدا در آمد. یکی از توسعه­دهندگان این نهضت «کبیر» بود. او از شاگردان راماننده، بزرگترین عارف هندویی زمان خودش بود. از این طریق کبیر توانست با عقاید هندویی آشنا شود. همچنین توانست با سفرهای زیاد و دیدار از خانقاه­های صوفیان مسلمان، از عقاید اسلامی بهره ببرد. او راه بهکتی و بحث توحید را از این دو آئین بزرگ تأثیرگرفت. تأثیرگذارترین نظریه کبیر در جنبش بهکتی این اعتقاد بود که هر کس خدا را به هر نامی بخواند، فرقی نمی‌کند و در حقیقتِ او تأثیری نخواهد داشت. اختلاف اسامی فقط بازی الفاظ است. به همین دلیل او سعی داشت این اندیشه را باقی نگه دارد که باید میان ادیان مختلف مانند هندویی،اسلام، مسیحیت و ... اتحاد برقرار کرد، زیرا هدف همه‌ی این دین‌ها مشترک است.